द्वन्द्वका सकारात्मक एवं नकारात्मक प्रभाव

द्वन्द्वका सकारात्मक प्रभाव

• आर्थिक, सामाजिक तथा विविध कारणले पिछडिएका, राज्यको मूल प्रवाहमा समाहित हुन नसकेका, बहिष्करण सीमान्तीकरणमा परेका वर्ग समुदायको आवाज तथा मागको सुनुवाइ हुने वातावरण सृजना गर्छ ।
• नागरिकहरूलाई आफ्नो हक अधिकार प्रति सजग बनाउँदै नागरिक चेतनाको अभिवृद्धि हुन जान्छ ।
• नवीनतम सोच र चिन्तनको विकासमा सहयोग गर्दछ ।
• सामाजिक साँस्कृतिक रूपान्तरणमा सघाउ पुर्याउँछ ।
• नेतृत्व क्षमताको विकास गर्छ ।
• स्रोत साधनको वितरण तथा उपभोगमा समन्यायको आधार स्थापित गर्न योगदान गर्दछ ।
• अधिकारवादी सोचको विकास गराउँछ ।
• सामाजिक विभेद, कुरीति, कुप्रथा लगायतका समाजको विकास र प्रगतिको बाधकहरूको अन्त्य गर्न सघाउ पुर्याउँछ ।
• उन्नत, विकसित तथा आधुनिक सोच र कार्यशैली भएको समाजको स्थापना गर्छ ।

द्वन्द्वका नकारात्मक प्रभाव

• सामाजिक समझदारी, सहिष्णुता, सहकार्य र एकता कमजोर हुन सक्छ ।
• जिउ धनको सुरक्षामा चुनौतीहरू चुलिन सक्छन्‌ ।
• हत्या, हिंसा, बलात्कार जस्ता सामाजिक हिंसालाई प्रोत्साहन पुग्न सक्छ।
• सामाजिक विकास, उन्नयन र प्रगतिमा बाधा पर्न जान्छ ।
• विकास गतिविधिहरूमा अवरोध सिर्जना भएमा विकासको लागत बढ्न सक्छ ।
• मुलुकको अन्तर्राष्ट्रिय छवि बिग्रन सक्छ ।
• प्रतिभा तथा लगानी पलायन हुन सक्छ ।
• लगानीको वातावरण बिथोलिन सक्छ ।
• गरिब, असहाय तथा राज्यको मूलाधारमा समाहित हुन नसकेका वर्ग, क्षेत्र झन्झन्‌ सीमान्तीकृत हुँदै जान्छन्‌।
• मुलुकको जनसङ्ख्या विस्थापित हुन सक्छ ।
• बाह्य हस्तक्षेप बढ्न गई मुलुकको सार्वभौमसत्ता तथा राष्ट्रिय अखण्डता र स्वाभिमानमा खतरा निम्तिन सक्छ।
• सार्वजनिक सेवा वितरणमा असहजता र कठिनाइ उत्पन्न हुन जान्छ ।