फुकोट कर्णाली जलविद्युत आयोजना:

फुकोट कर्णाली जलविद्युत आयोजनाको विकासका लागि राष्ट्रिय जलविद्युत पावर कर्पोरेशन (NHPC) र विद्युत उत्पदान कम्पनी (VUCL) बीच महत्वपूर्ण सहकार्यमा प्रारम्भिक सम्झौता भएको छ ।

1. परियोजना क्षमता र वार्षिक उत्पादन:
   फुकोट कर्णाली जलविद्युत आयोजनाको स्थापना क्षमता ४८० मेगावाट हुने अपेक्षा गरिएको छ । यो पर्याप्त क्षमताले वार्षिक रूपमा लगभग 2,448 GWh बिजुली उत्पादन गर्न सक्षम हुनेछ। आयोजनाले कर्णाली नदीको बहावलाई जलविद्युतको उपयोग गर्न र यस क्षेत्रको ऊर्जा आवश्यकतामा योगदान पुर्‍याउने लक्ष्य राखेको छ।
2. परियोजना को मुख्य विशेषताहरु:
   फुकोट कर्णाली आयोजनाले यसको सफल सञ्चालनका लागि आवश्यक पर्ने धेरै मुख्य विशेषताहरू समेटेको छ। जसमा १०९ मिटर अग्लो आरसीसी बाँध, भूमिगत पावरहाउस र ७९ मेगावाट क्षमताका ६ वटा टर्बाइनको स्थापना समावेश छ। थप रूपमा, परियोजनाले न्यूनतम वातावरणीय विमोचन प्रयोग गरी ६ मेगावाट क्षमताको सतह पावर हाउस समावेश गर्ने योजना बनाएको छ र प्रत्येक तीन मेगावाटका दुईवटा मेसिनहरू समावेश गर्दछ।
3. पिकिङ रन-अफ-रिभर योजना:
   फुकोट कर्णाली आयोजनालाई पीकिङ रन अफ रिभर (पीआरओआर) प्रकारको योजनाको रूपमा डिजाइन गरिएको हो। यो योजनाले उच्च प्रवाह अवधिहरूमा पानी भण्डारण गरेर र उच्चतम माग अवधिहरूमा छोडेर नदी प्रवाह भिन्नताहरूको इष्टतम उपयोगको लागि अनुमति दिन्छ। यसले नदीको इकोसिस्टममा पर्ने प्रभावलाई कम गर्दै स्थिर र भरपर्दो बिजुली आपूर्ति सुनिश्चित गर्छ।
4. कर्णाली नदीको उपयोग:
   कर्णाली नदीको बहावबाट फुकोट कर्णाली आयोजनाको विद्युत उत्पादनमा सहजीकरण गरिनेछ । नदीको जलस्रोतको उपयोग गरेर, परियोजनाले दिगो ऊर्जा उत्पादनमा योगदान पुर्‍याउने र यस क्षेत्रमा बढ्दो बिजुलीको मागलाई सम्बोधन गर्ने लक्ष्य राखेको छ।
5. NHPC र VUCL: भूमिका र स्थिति
   एनएचपीसी, ‘मिनीरत्न’ स्थितिको साथ एक प्रमुख सरकारी उद्यम, जलविद्युत परियोजनाहरूको विकासमा विशेषज्ञता राख्छ। यसको विपरित, VUCL ले सार्वजनिक र निजी क्षेत्रहरू बीचको सहकार्यको मोडेलमा सञ्चालित नेपालमा महत्वपूर्ण जलविद्युत आयोजनाहरूको विकास, निर्माण, स्वामित्व र सञ्चालनको जिम्मेवारी लिन्छ। NHPC र VUCL मिलेर फुकोट कर्णाली जलविद्युत आयोजनाको विकासलाई अगाडि बढाउने र भारत र नेपालबीचको ऊर्जा क्षेत्रमा सहकार्यलाई सुदृढ गर्ने लक्ष्य राखेको छ।