नेपालको परराष्ट्र नीति

नेपालको परराष्ट्र नीति नेपालको सार्वभौमसत्ता, भौगोलिक अखण्डता, स्वाधीनताको रक्षा गरी नेपालको आर्थिक हित र समृद्धिको प्रवर्द्धन गरी राष्ट्रको गरिमा अभिवृद्धि गर्नु नेपालको परराष्ट्र नीतिको मूल उद्देश्य हो। यसले विश्व शान्ति, सद्भाव र सुरक्षामा योगदान पुर्‍याउने उद्देश्य पनि राखेको छ।

नेपालको परराष्ट्र नीति निम्न आधारभूत सिद्धान्तहरूद्वारा निर्देशित छ:

1. एकअर्काको क्षेत्रीय अखण्डता र सार्वभौमसत्ताको लागि पारस्परिक सम्मान;
2. एकअर्काको आन्तरिक मामिलामा हस्तक्षेप नगर्ने;
3. पारस्परिक समानता को सम्मान;
4. गैर-आक्रमण र विवादहरूको शान्तिपूर्ण समाधान;
5. पारस्परिक लाभको लागि सहयोग;
6. संयुक्त राष्ट्र संघको बडापत्रमा अटल विश्वास;
7. विश्व शान्तिको मूल्य।

नेपालको संविधानको राष्ट्रिय हित र परराष्ट्र नीतिका प्रावधानहरू;

राष्ट्रिय हित (धारा ५.१):

नेपालको स्वतन्त्रता, सार्वभौमसaत्ता, भौगोलिक अखण्डता, राष्ट्रियता, स्वाधीनता र स्वाभिमानको रक्षा, नेपाली जनताको अधिकार, सीमा सुरक्षा, आर्थिक समुन्नति र समृद्धि नेपालको राष्ट्रिय हितका आधारभूत तत्व हुनेछन् ।

निर्देशक सिद्धान्तहरू (धारा ५०.४):

नेपालको स्वतन्त्रता, सार्वभौमसत्ता, भौगोलिक अखण्डता र स्वाधीनता र राष्ट्रिय हितको रक्षा गर्दै सार्वभौम समानताका आधारमा अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध कायम गरी विश्व समुदायमा राष्ट्रको गरिमा अभिवृद्धि गर्न राज्यले अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धलाई निर्देशन दिनेछ।

राज्य नीति (धारा ५१):

1. सार्वभौमसत्ताको रक्षामा क्रियाशील भई राष्ट्रको सर्वाङ्गीण हितलाई ध्यानमा राखी संयुक्त राष्ट्र संघको बडापत्र, असंलग्नता, पञ्चशीलका सिद्धान्त, अन्तर्राष्ट्रिय कानुन र विश्व शान्तिको मान्यतामा आधारित स्वतन्त्र परराष्ट्र नीति सञ्चालन गर्ने । नेपालको भौगोलिक अखण्डता, स्वाधीनता र राष्ट्रिय हित,
2. विगतमा भएका सन्धि सन्धिको समीक्षा गरी समानता र पारस्परिक हितमा आधारित सन्धि सम्झौता गर्ने ।